Τετάρτη 27 Μαΐου 2020

Ημερολόγια Σαββάτου - Δήμητρα Μπαρώτα



"Ένιωσε μια απότομη και δυνατή ριπή αέρα να περνάει δίπλα από το αυτί της. Είδε τη σφαίρα να διαπερνά το κρανίο του. Το σώμα του έπεσε στο πάτωμα, ενώ τα χέρια του έκαναν μια απέλπιδα προσπάθεια σαν να προσπαθούσε να πει κάτι με τις χειρονομίες του."


Η Μάγια είναι μια γυναίκα που βιώνει τον εφιάλτη της ενδοοικογενειακής βίας. Ο Μίλτος, ο σύζυγός της, την κακομεταχειρίζεται και την υποτιμά, ενώ πολύ συχνά βιαιοπραγεί εις βάρος της. Ο γάμος τους έχει ουσιαστικά πεθάνει. Όμως αυτό δεν είναι αρκετό... Πρέπει να πεθάνει κι εκείνος... Ζώντας υπό τον διαρκή φόβο της χειροδικίας και κάτω από τη συνεχή πίεση των απειλών και των συναισθηματικών του εξάρσεών, η Μάγια θα διαμορφώσει ένα σχέδιο για την οριστική και αμετάκλητη έξοδό του από τη ζωή της.

Στη Δήμητρα Μπαρώτα αρέσουν "οι σκοτεινές ιστορίες που φωλιάζουν ύπουλα στις συνηθισμένες οικογένειες", όπως δηλώνει στο βιογραφικό της. Αυτό ακριβώς μας δίνει στο "Ημερολόγια Σαββάτου", μια σκοτεινή ιστορία που κρύβεται κάτω από το πέπλο ενός δήθεν συνηθισμένου, ευτυχισμένου κι επιτυχημένου γάμου. Η ενδοοικογενειακή βία, ένα ζήτημα που όλο και περισσότερο αναμοχλεύεται στις μέρες μας (ευτυχώς), αναδυόμενη από σκοτεινές κρυψώνες όπου "όλοι γνωρίζουν αλλά κανείς δε μιλάει", είναι ένα φαινόμενο το οποίο σημείωσε αύξηση κατά το διάστημα της καραντίνας, γεγονός που καθιστά το βιβλίο πιο επίκαιρο από ποτέ.

Στο "Ημερολόγια Σαββάτου" με συνεπήρε η διείσδυση της συγγραφέα στον ψυχισμό των ηρώων της. Πρόκειται για τραγικές φιγούρες που αδυνατούν να ξεπεράσουν ή να διαχειριστούν σύνδρομα και ανασφάλειες που έχουν παγιωθεί κατά την παιδική τους ηλικία, με αποτέλεσμα να βλάπτουν με τις συμπεριφορές τους τόσο τον ίδιο τους τον εαυτό όσο και τους άλλους. Ξεχωριστή αναφορά θα κάνω για την πρωταγωνίστρια, τη Μάγια, η οποία είναι ένα διαρκές θύμα βίας. Η χρόνια ψυχολογική και σωματική κακοποίησή της ενισχύει την ήδη υπάρχουσα ανασφάλειά της, με αποτέλεσμα να την οδηγεί σε μια ψυχολογία πλήρους παραίτησης και ήττας. Πιστεύει ότι η ίδια είναι υπεύθυνη για ό,τι της συμβαίνει και κατηγορεί τον ίδιο της τον εαυτό. Μέσα σε αυτόν τον καθημερινό εφιάλτη αδυνατεί να θέσει όρια και κόκκινες γραμμές, καθώς και να λάβει ορθολογικές και σωτήριες για την ίδια αποφάσεις. Το προφίλ του θύματος σκιαγραφείται αριστοτεχνικά εδώ από την συγγραφέα.

Επίσης έχει μεγάλο ενδιαφέρον η τεχνική της αφήγησης της ιστορίας, με τον χρόνο της πλοκής να εναλλάσσεται, άλλοτε προχωρώντας μπροστά κι άλλοτε επιστρέφοντας στο παρελθόν. Είναι ένα τέχνασμα που αυξάνει το ενδιαφέρον και την προσμονή, ιδιαίτερα σε κομβικά σημεία της πλοκής όπου αγωνιάς να μάθεις τι θα συμβεί στη συνέχεια ή πασχίζεις να κατανοήσεις τι έχει ήδη συμβεί. Η αγωνία και η προσμονή είναι άλλωστε τα βασικά συναισθήματα που κυριάρχησαν καθ' όλη τη διάρκεια του μυθιστορήματος και κράτησαν το ενδιαφέρον μου αμείωτο μέχρι το τέλος.

Χρειάζεται βέβαια προσοχή και προσήλωση από μεριάς του αναγνώστη ώστε, στο αλλεπάλληλο "μπρος-πίσω" της ιστορίας, να μην μπερδέψει τα διάφορα αντρικά πρόσωπα που κάνουν ξαφνικά την εμφάνισή τους, ιδιαίτερα στην αρχή του βιβλίου. Αν ξεχωρίσει από την αρχή τον Λάρι, τον Αχιλλέα και τον Μίλτο, καθώς και τη χρονική περίοδο στην οποία εμφανίζεται ο καθένας από αυτούς, τότε το μυθιστόρημα καθίσταται ευκολοδιάβαστο, ενώ, όπως είπα πριν, το μυστήριο και η αγωνία διατηρούνται αμείωτα.

Το "Ημερολόγια Σαββάτου", εκτός από την ψυχογραφική του διείσδυση και την ψυχαγωγική του διάσταση, με την αγωνία και το μυστήριο να πλανάται σε κάθε σελίδα του, αποτελεί και μια κραυγή για βοήθεια και  συμπαράσταση. Σε έναν κόσμο όπου η ενδοοικογενειακή βία είναι πολύ πιο συχνή από όσο αισθανόμαστε άνετα να παραδεχθούμε, σε έναν κόσμο όπου όλοι γνωρίζουν αλλά κανείς δε μιλάει, ενώ τα θύματα  της ενδοοικογενειακής βίας είναι πολύ φοβισμένα και σιωπούν, το "Ημερολόγια Σαββάτου" προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία ταύτισης. Κάθε άτομο που θα το διαβάσει και θα αισθανθεί ότι "τελικά δεν είμαι ο μόνος/η μόνη που το περνάει αυτό", κάθε άτομο που θα σπάσει τη σιωπή του, κάθε άτομο που θα ευαισθητοποιηθεί, είναι ένα σημαντικό κέρδος για την κοινωνία μας.

"Ημερολόγια Σαββάτου", Δήμητρα Μπαρώτα, εκδ. 24γράμματα, 2018, σελ. 342

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου