Ο πόλεμος είναι ειρήνη
Η ελευθερία είναι σκλαβιά
Η άγνοια είναι δύναμη
Η άγνοια είναι δύναμη
"Ελευθερία είναι η ελευθερία να λες ότι δύο και δύο ίσον τέσσερα. Αν αυτό γίνει παραδεκτό, όλα τα άλλα ακολουθούν", γράφει ο Γουίνστον Σμιθ στο ημερολόγιό του. Μπορεί βέβαια το να κρατάς ημερολόγιο να μην είναι παράνομο (αφού άλλωστε δεν υπάρχουν πια νόμοι), αλλά το γνωρίζει πολύ καλά: έχει ήδη διαπράξει έγκλημα σκέψης. Και, όπως γράφει και ο ίδιος, "το έγκλημα της σκέψης δεν επιφέρει το θάνατο: το έγκλημα της σκέψης ΕΙΝΑΙ ο θάνατος."
Σε αυτόν τον δυστοπικό και σκοτεινό κόσμο που με τόση μαεστρία έχει πλάσει ο Τζωρτζ Όργουελ, το Κόμμα ελέγχει τα πάντα. Ο Μεγάλος Αδελφός, η προσωποποίηση του Κόμματος, παρακολουθεί τους πάντες διαρκώς μέσα από τις τηλεοθόνες αμφίδρομης εκπομπής-λήψης που είναι τοποθετημένες σε κάθε σπίτι. Οι κατάσκοποι της Αστυνομίας της Σκέψης χρειάζονται απλώς ένα μειδίαμα του προσώπου, μια απειροελάχιστη στιγμή αδυναμίας, ώστε να προχωρήσουν σε συλλήψεις για μη ορθόδοξη σκέψη. Τα ίδια τα παιδιά εκπαιδεύονται ώστε να καταδίδουν τους γονείς τους ακόμη και με μοναδική αφορμή το παραμιλητό στον ύπνο τους. Η γλώσσα χρόνο με τον χρόνο συρρικνώνεται, με συστηματική αφαίρεση λέξεων, ώστε, κατ' επέκταση, να περιοριστεί και η σκέψη...
Το Κόμμα ασκεί την εξουσία μέσω των τεσσάρων υπουργείων του: το Υπουργείο της Αλήθειας που είναι υπεύθυνο για την προπαγάνδα, το Υπουργείο της Ειρήνης με αρμοδιότητα τον πόλεμο, το Υπουργείο της Αφθονίας που διαρκώς μειώνει τις μερίδες φαγητού (ενώ το Υπουργείο Αλήθειας παρουσιάζει τη μείωση ως αύξηση) και το Υπουργείο Αγάπης, υπεύθυνο για τη δημόσια τάξη, όπου οι κρατούμενοι υποβάλλονται σε φρικτά βασανιστήρια ώστε η σκέψη τους να συμμορφωθεί με αυτή του Κόμματος.
Σε αυτόν τον δυστοπικό και σκοτεινό κόσμο που με τόση μαεστρία έχει πλάσει ο Τζωρτζ Όργουελ, το Κόμμα ελέγχει τα πάντα. Ο Μεγάλος Αδελφός, η προσωποποίηση του Κόμματος, παρακολουθεί τους πάντες διαρκώς μέσα από τις τηλεοθόνες αμφίδρομης εκπομπής-λήψης που είναι τοποθετημένες σε κάθε σπίτι. Οι κατάσκοποι της Αστυνομίας της Σκέψης χρειάζονται απλώς ένα μειδίαμα του προσώπου, μια απειροελάχιστη στιγμή αδυναμίας, ώστε να προχωρήσουν σε συλλήψεις για μη ορθόδοξη σκέψη. Τα ίδια τα παιδιά εκπαιδεύονται ώστε να καταδίδουν τους γονείς τους ακόμη και με μοναδική αφορμή το παραμιλητό στον ύπνο τους. Η γλώσσα χρόνο με τον χρόνο συρρικνώνεται, με συστηματική αφαίρεση λέξεων, ώστε, κατ' επέκταση, να περιοριστεί και η σκέψη...
Το Κόμμα ασκεί την εξουσία μέσω των τεσσάρων υπουργείων του: το Υπουργείο της Αλήθειας που είναι υπεύθυνο για την προπαγάνδα, το Υπουργείο της Ειρήνης με αρμοδιότητα τον πόλεμο, το Υπουργείο της Αφθονίας που διαρκώς μειώνει τις μερίδες φαγητού (ενώ το Υπουργείο Αλήθειας παρουσιάζει τη μείωση ως αύξηση) και το Υπουργείο Αγάπης, υπεύθυνο για τη δημόσια τάξη, όπου οι κρατούμενοι υποβάλλονται σε φρικτά βασανιστήρια ώστε η σκέψη τους να συμμορφωθεί με αυτή του Κόμματος.
Για το Κόμμα η εξωτερική πραγματικότητα είναι υποκειμενική. Επομένως, ελέγχοντας τον ανθρώπινο νου, το Κόμμα ελέγχει την πραγματικότητα και τους νόμους της φύσης. Δύο και δύο δεν ισούται απαραίτητα με τέσσερα. Μπορεί να ισούται με πέντε ή με όσο βολεύει το Κόμμα να ισούται. Επίσης "όποιος ελέγχει το παρελθόν, ελέγχει το μέλλον. Και όποιος ελέγχει το παρόν, ελέγχει το παρελθόν"... Με βάση αυτό το δόγμα το Υπουργείο Αλήθειας, στο οποίο εργάζεται ο Γουίνστον, συστηματικά αλλοιώνει και ανασκευάζει τα έγγραφα που αναφέρονται στο παρελθόν, ανασκευάζοντας ουσιαστικά την ίδια την πραγματικότητα και ασκώντας εξουσία πάνω της.
Απέναντι στην παραδοξότητα αυτού του κόσμου ο μη ορθόδοξα σκεπτόμενος Γουίνστον θα αντιδράσει (δύο και δύο ίσον τέσσερα!). Θα κρατήσει ημερολόγιο καταγράφοντας όλες τις "εγκληματικές" του σκέψεις, θα αναζητήσει τη μυστηριώδη Αδελφότητα, που ακόμη αντιστέκεται στον Μεγάλο Αδελφό, θα συνάψει ακόμη και ερωτικό-συναισθηματικό δεσμό, πράξη που επίσης τιμωρείται με θάνατο, καθώς η μόνη αγάπη που επιτρέπεται είναι αυτή προς τον Μεγάλο Αδελφό, ενώ το σεξ είναι αποδεκτό μόνο ως μέσο τεκνοποίησης.
Απέναντι στην παραδοξότητα αυτού του κόσμου ο μη ορθόδοξα σκεπτόμενος Γουίνστον θα αντιδράσει (δύο και δύο ίσον τέσσερα!). Θα κρατήσει ημερολόγιο καταγράφοντας όλες τις "εγκληματικές" του σκέψεις, θα αναζητήσει τη μυστηριώδη Αδελφότητα, που ακόμη αντιστέκεται στον Μεγάλο Αδελφό, θα συνάψει ακόμη και ερωτικό-συναισθηματικό δεσμό, πράξη που επίσης τιμωρείται με θάνατο, καθώς η μόνη αγάπη που επιτρέπεται είναι αυτή προς τον Μεγάλο Αδελφό, ενώ το σεξ είναι αποδεκτό μόνο ως μέσο τεκνοποίησης.
Στο "1984: Ο Μεγάλος Αδελφός" ο Τζωρτζ Όργουελ συγκλονίζει με το βάθος της πολιτικής του σκέψης αλλά και της αποτύπωσης της διανόησης και του συναισθήματος του ανθρώπινου νου. Στο πρώτο μέρος κυριαρχεί η μάχη στον νου του Γουίνστον να επιβάλει την κοινή λογική έναντι της προπαγάνδας του Κόμματος. Στο δεύτερο αναπτύσσεται η ερωτική του σχέση με την Τζούλια ως επαναστατική πράξη. Στο τρίτο μέρος του βιβλίου έχουμε το αποκορύφωμα της σύγκρουσης της κοινής λογικής του Γιούνστον με τις ολοκληρωτικές αρχές και θέσεις του Κόμματος. Πρόκειται για μια σφοδρή σύγκρουση με ολέθριες συνέπειες τόσο σε συναισθηματικό όσο και διανοητικό επίπεδο. Ο Μεγάλος Αδελφός δεν απαιτεί απλώς τη συμμόρφωση και την πλήρη υποταγή του ατόμου. Απαιτεί την πηγαία και αυθεντική αγάπη και λατρεία προς το πρόσωπό του.
Αυτό το τελευταίο μέρος με είχε κυριολεκτικά συγκλονίσει 15 χρόνια πριν, όταν πρωτοδιάβασα το "1984". Το βιβλίο αυτό διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό την αντίληψή μου για τον κόσμο αλλά και με οδήγησε στη συνειδητοποίηση του εύθραυστου της ανθρώπινης ψυχής και του νου. Το ίδιο συγκλονιστικό συναίσθημα βίωσα πριν λίγες μέρες, όταν το ξαναδιάβασα, επαν-επιβεβαιώνοντας, προς μεγάλη μου ικανοποίηση, τη διαχρονική του αξία αλλά και την καθοριστική του συμβολή στη διαμόρφωση της κοσμοθεωρίας και της ιδιοσυγκρασίας μου. Φυσικά η επίδραση αυτή δεν είναι μόνο προσωπική. Το "1984: Ο Μεγάλος Αδελφός" είναι ένα αναγνωρισμένο διαμάντι της παγκόσμιας λογοτεχνίας που έχει επηρεάσει βαθιά την ανθρώπινη διανόηση, την πολιτική και κάθε μορφή τέχνης, ενώ αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτικής και δυστοπικής λογοτεχνίας.
Οποτεδήποτε γίνεται συζήτηση περί ολοκληρωτισμού, μαζικής παρακολούθησης, παραποίησης της πραγματικότητας μέσω προπαγάνδας, εθνικιστικού παροξυσμού-μίσους και μαζικού κομφορμισμού, το επίθετο "oργουελικός" κάνει την εμφάνισή του αποδεικνύοντας το μέγεθος της επιρροής του "1984" στον σύγχρονό κόσμο καθώς και την διορατικότητα του συγγραφέα. Ο Όργουελ, για τον οποίο το 1984 ήταν ένα μακρινό μέλλον, μας άφησε ως παρακαταθήκη ένα υπερ-χρήσιμο εργαλείο πολιτικής (και όχι μόνο) σκέψης που οφείλουμε να αξιοποιήσουμε για προφυλάξουμε την ανθρωπότητα από οδυνηρές μελλοντικές καταστάσεις.
Προσοχή! Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΔΕΛΦΟΣ ΜΑΣ ΒΛΕΠΕΙ!
"1984: Ο Μεγάλος Αδελφός", Τζωρτζ 'Οργουελ, μτφρ. Νίνα Μπάρτη, εκδ. Κάκτος, σελ. 344
Αυτό το τελευταίο μέρος με είχε κυριολεκτικά συγκλονίσει 15 χρόνια πριν, όταν πρωτοδιάβασα το "1984". Το βιβλίο αυτό διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό την αντίληψή μου για τον κόσμο αλλά και με οδήγησε στη συνειδητοποίηση του εύθραυστου της ανθρώπινης ψυχής και του νου. Το ίδιο συγκλονιστικό συναίσθημα βίωσα πριν λίγες μέρες, όταν το ξαναδιάβασα, επαν-επιβεβαιώνοντας, προς μεγάλη μου ικανοποίηση, τη διαχρονική του αξία αλλά και την καθοριστική του συμβολή στη διαμόρφωση της κοσμοθεωρίας και της ιδιοσυγκρασίας μου. Φυσικά η επίδραση αυτή δεν είναι μόνο προσωπική. Το "1984: Ο Μεγάλος Αδελφός" είναι ένα αναγνωρισμένο διαμάντι της παγκόσμιας λογοτεχνίας που έχει επηρεάσει βαθιά την ανθρώπινη διανόηση, την πολιτική και κάθε μορφή τέχνης, ενώ αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτικής και δυστοπικής λογοτεχνίας.
Οποτεδήποτε γίνεται συζήτηση περί ολοκληρωτισμού, μαζικής παρακολούθησης, παραποίησης της πραγματικότητας μέσω προπαγάνδας, εθνικιστικού παροξυσμού-μίσους και μαζικού κομφορμισμού, το επίθετο "oργουελικός" κάνει την εμφάνισή του αποδεικνύοντας το μέγεθος της επιρροής του "1984" στον σύγχρονό κόσμο καθώς και την διορατικότητα του συγγραφέα. Ο Όργουελ, για τον οποίο το 1984 ήταν ένα μακρινό μέλλον, μας άφησε ως παρακαταθήκη ένα υπερ-χρήσιμο εργαλείο πολιτικής (και όχι μόνο) σκέψης που οφείλουμε να αξιοποιήσουμε για προφυλάξουμε την ανθρωπότητα από οδυνηρές μελλοντικές καταστάσεις.
Προσοχή! Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΔΕΛΦΟΣ ΜΑΣ ΒΛΕΠΕΙ!
"1984: Ο Μεγάλος Αδελφός", Τζωρτζ 'Οργουελ, μτφρ. Νίνα Μπάρτη, εκδ. Κάκτος, σελ. 344
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου