Οι δυστοπίες μου ασκούσαν πάντοτε μια περίεργη και μυστηριώδη έλξη. Δε θα μπορούσα λοιπόν να μην κάνω μια στάση στον Άλντους Χάξλεϋ που, μαζί με τον Τζορτζ Όργουελ (1984: Ο Μεγάλος Αδελφός), θεωρείται από τους πατέρες των μυθιστορημάτων που αφορούν μελλοντικές δυστοπικές κοινωνίες. Και ο λόγος; Ο "Θαυμαστός καινούριος κόσμος", το βιβλίο-πηγή έμπνευσης πολλών μεταγενέστερων μυθιστορημάτων με θέμα τις κοινωνίες του μέλλοντος, αλλά και επιτυχημένων ταινιών, τηλεοπτικών σειρών και ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
Ένας κόσμος όπου οι άνθρωποι "εκκολάπτονται" και "προγραμματίζονται" σε εργοστάσια μαζικά και μεθοδικά με αυστηρές επιστημονικές προδιαγραφές, ενώ ακόμη και το άκουσμα της λέξης "μητέρα" θεωρείται ταμπού. Ένας κόσμος όπου ο ρόλος και η κοινωνική τάξη του καθένα είναι αυστηρά προδιαγεγραμμένα ήδη πριν την "εκκόλαψή" του, ενώ τα παιδιά εκπαιδεύονται μέσω προπαγανδιστικών σλόγκαν με τη διαδικασία της υπνοπαιδείας. Ένας κόσμος δίχως τέχνη, δίχως ατομικότητα, συναισθήματα ή ψυχαγωγία, αλλά γεμάτος μαζικά "διασκεδαστικά" θεάματα, ώστε απλώς να γεμίσουν οι άδειες ώρες της ημέρας. Εδώ όλοι είναι ίδιοι και είναι πάντα χαρούμενοι. Η μοναξιά, η πλήξη απαγορεύονται. Το ίδιο και η θλίψη. Φροντίζει γι' αυτό η ημερήσια δόση "σόμας". "Πάρε σόμα, πάρε σόμα, για να τα ξεχάσεις όλα..."
Σε αυτόν τον "Θαυμαστό κόσμο" ο Μπέρναρντ Μαρξ, ένας άντρας τύπου Άλφα, της ανώτερης δηλαδή κοινωνικής τάξης, αισθάνεται διαφορετικός από τους υπόλοιπους και ασφυκτιά. Σε ένα επαγγελματικό του ταξίδι στις περιοχές των "'άγριων και απολίτιστων", όπου οι παραδόσεις, τα έθιμα, οι θρησκείες, ο θεσμός της οικογένειας αλλά και τα συναισθήματα υφίστανται ακόμη, θα γνωρίσει τον Τζον τον Άγριο. Μαζί θα επιστρέψουν στον "πολιτισμό", όπου θα δώσουν την εσωτερική τους μάχη για να διαφυλάξουν την ατομικότητα τους...
Γραμμένο το 1931 (!), είναι εκπληκτικό το πόσο επίκαιρο καθίσταται σήμερα το μυθιστόρημα αυτό του Χάξλεϋ. Η σύγχρονη κομφορμιστική κοινωνία, με ανθρώπους-"καλοκουρδισμένα ρομπότ" (δουλειά-σπίτι-δουλειά-σπίτι), με τις ανούσιες "διασκεδαστικές" της αποσπάσεις, τις διάφορες εξαρτήσεις στις οποίες μας ωθεί, την μη αποδοχή της διαφορετικότητας αλλά και την δαιμονοποίηση των "αρνητικών συναισθημάτων" όπως η θλίψη, δεν φαίνεται να απέχει και πολύ από την δυστοπία που εκείνος οραματίστηκε. Κι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίσει...
Ο "Θαυμαστός καινούριος κόσμος" μας υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα του αγώνα για την ατομικότητα και τη διαφορετικότητα. Έχουμε δικαίωμα να διαφέρουμε και να διαμορφώνουμε ελεύθερα τον εσωτερικό μας κόσμο! Έχουμε δικαίωμα στα συναισθήματά μας! Έχουμε δικαίωμα... ακόμη και στη δυστυχία μας...
"Θαυμαστός καινούριος κόσμος", Άλντους Χάξλεϋ, μτφρ. Ελένη Κυπραίου, εκδ. Κάκτος, 1980, σελ. 288
"Θαυμαστός καινούριος κόσμος", Άλντους Χάξλεϋ, μτφρ. Ελένη Κυπραίου, εκδ. Κάκτος, 1980, σελ. 288
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου