Δέσποινα - Αύγουστος Κορτώ

"Κι αν η Παναγιά ήταν Ελληνίδα μάνα;" αναρωτιέται ο Αύγουστος Κορτώ. Κι από αυτή τη σπίθα σκέψης ξεπηδά μια ολόκληρη ιστορία: η ταραχώδης ζωή μιας γυναίκας σε ευθύ παραλληλισμό με τη  ζωή της Παναγίας. Μια ιστορία για τον πόνο της μάνας μπρος στον χαμό του παιδιού της.

Η Δέσποινα είναι μια μάνα που έχει χάσει τον γιο της, τον Χρήστο. Εκείνος, σε μια πράξη αντίστασης στη Χούντα, θυσιάστηκε για την ελευθερία και έγινε επαναστατικό σύμβολο απέναντι στην καταπίεση. Η λατρεία των οπαδών του όμως δεν αγγίζει τη μάνα, ούτε μπορεί να καλύψει το κενό που η απώλειά του άφησε στην καρδιά της. Πικραμένη, διηγείται την ιστορία της ζωής της από τα παιδικά της χρόνια στο χωριό, τη "σύλληψη" του Χρήστου, τη μετανάστευσή της στην Αθήνα, τη συμβίωσή της με τον άντρα της τον Σήφη και το μεγάλωμα του παιδιού.

Ένα από τα δυνατά στοιχεία του βιβλίου είναι ο τρόπος που δίνεται η αφήγηση. Η Δέσποινα απευθύνεται σε παροντικό χρόνο στον αναγνώστη για γεγονότα και συναισθήματα που βιώνει αυτή τη στιγμή στη ζωή της ενώ προχωρά εμβόλιμα σε ανάδρομες αφηγήσεις για το παρελθόν της. Αυτή η εναλλαγή ανάμεσα σε παρόν και παρελθόν καθιστά πιο ενδιαφέρουσα την εξέλιξη της ιστορίας.

Επίσης μου άρεσε πολύ η ιδέα του παραλληλισμού της ζωής της με αυτή της Παναγίας. Οι παραλληλισμοί δε σταματούν μόνο στα ονόματα των ηρώων, της οικογένειας και των φίλων-μαθητών του Χρήστου-Χριστού (πχ Δέσποινα-Παναγία, Σήφης-Ιωσήφ, Πέτρος, Γιάννης, Μάγδα-Μαγδαληνή), αλλά επεκτείνονται και στον χαρακτήρα τους καθώς και σε γεγονότα και αποφάσεις της ζωής τους. Πρόκειται για μια ευφυή σύλληψη και εκτέλεση που προσδίδει ταυτότητα και χαρακτήρα στο μυθιστόρημα.

Αν κάτι δε μου άρεσε ήταν ίσως η κορύφωση στο τέλος. Ενώ μεν υπάρχει το στοιχείο του απρόβλεπτου και της έκπληξης, ίσως αυτή να μην ήταν τόσο μεγάλη ή να μην την βίωσα τόσο έντονα όσο εγώ θα ήθελα.

Από την άλλη, για άλλη μια φορά, ο Κορτώ μας παρουσιάζει ένα άρτιο ψυχογράφημα μιας ταλαιπωρημένης μητρικής φιγούρας που πονά. Όποιος έχει διαβάσει "Το βιβλίο της Κατερίνας" γνωρίζει την ικανότητα του συγγραφέα να διεισδύει στον ψυχισμό των κεντρικών του ηρώων και να τον εκθέτει με τέτοιο τρόπο ώστε και ο ίδιος ο αναγνώστης να βιώνει, όσο αυτό είναι δυνατό, τα συναισθήματά και τον εσωτερικό τους κόσμο. Η ικανότητά του αυτή επιβεβαιώνεται και πάλι στη "Δέσποινα".

Συνοψίζοντας, μέσα από τα μάτια της Δέσποινας, με ελκυστικές ανάδρομες αφηγήσεις και ευφυείς στη σύλληψη παραλληλισμούς, ξετυλίγεται μπροστά μας μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορία για την αγάπη, τον πόνο, την απώλεια... Όπως πολύ εύστοχα γράφει και ο ίδιος ο Κορτώ στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, πρόκειται για "μια ιστορία γι' αυτό που ζήλεψε ακόμη κι ο Θεός, για την αγάπη της μάνας."

"Δέσποινα", Αύγουστος Κορτώ, εκδ. Πατάκη, 2020, σελ. 232

Βρείτε το βιβλίο στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://www.patakis.gr/product/617850/vivlia-logotexnia-ellhnikh-logotexnia/Despoina/