Στην Ελλάδα της κρίσης, την εξουσία έχει αναλάβει μια ιδιότυπη δικτατορία τεχνοκρατών και επιστημόνων, το "Κίνημα", με σκοπό να βγάλει την οικονομία από το τέλμα της. Όλες οι αποφάσεις πλέον λαμβάνονται με βάση επιστημονικές μελέτες, στατιστικές και αλγορίθμους. Έτσι, η διασκέδαση πέραν κάποιας ώρας το βράδυ απαγορεύεται, διότι σύμφωνα με μελέτες μειώνει την παραγωγικότητα, οι δημόσιοι υπάλληλοι μετατίθενται σε θέσεις που τους αρμόζουν, ανάλογα με τις επιδόσεις τους σε τεστ γνώσεων και δεξιοτήτων, ενώ η τηλεόραση μεταδίδει μόνο επιστημονικές ειδήσεις και ντοκιμαντέρ. Στα πλαίσια αυτής της αυταρχικότητας ακόμη και ο γάμος πρόκειται να αποφασίζεται από το κράτος με βάση το βιοϊατρικό και ψυχολογικό προφίλ καθώς και το κοινωνικό και μορφωτικό επίπεδο των πολιτών.
Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο δυο νέοι, ο Νίκος, λέκτορας του Πολυτεχνείου, και η Δανάη, φοιτήτρια με επαναστατικό πνεύμα, ερωτεύονται. Ο έρωτάς τους από μόνος του θα αποτελέσει επαναστατική πράξη αντίδρασης απέναντι στην απολυτότητα του νέου καθεστώτος.
Βρήκα εξαιρετική την ιδέα του συγγραφέα να αναδείξει με αλληγορικό τρόπο την χειραγώγηση και χρησιμοποίηση της επιστήμης από την πολιτική εξουσία με σκοπό την υλοποίηση πολιτικής ατζέντας και συμφερόντων αλλά και για λόγους νομιμοποίησης πολιτικών αποφάσεων και καθεστώτων. Το Κίνημα, ενώ στον δημόσιο λόγο του υπηρετεί την "επιστήμη" και την "ηθική", στην πράξη στραγγαλίζει την ελευθερία λόγου και φέρεται ανήθικα, όπως κάθε απολυταρχικό καθεστώς. Επίσης το μήνυμα ότι ο έρωτας αποτελεί επαναστατική πράξη, αν και χιλιοειπωμένο, κατέχει από μόνο του μεγάλη και διαχρονική δυναμική.
Ωστόσο έχω την αίσθηση ότι κάποιοι χαρακτήρες της ιστορίας σκέφτονται και εκφράζονται με τρόπο παρωχημένο και εκτός εποχής. Για παράδειγμα θεωρώ ότι η επαναστατική και νεανική φύση της Δανάης δεν δικαιολογεί τις σκέψεις της (σε 1-2 σημεία της ιστορίας) ότι ο γάμος θα αποτελέσει λύση για τα προβλήματά της (μόνο σε υπερβολική απελπισία θα μπορούσα να τις αποδώσω), όπως δεν δικαιολογείται από μεριάς της και η χρήση λέξεων όπως "αποκατάσταση", που παραπέμπουν σε νοοτροπίες περασμένων δεκαετιών. Ακόμη, το επιμύθιο στο τέλος της ιστορίας θα μπορούσε να απουσιάζει ώστε ο κάθε αναγνώστης, ως ανεξάρτητα σκεπτόμενος και ώριμος, να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Παρόλα αυτά είναι εμφανές ότι ο συγγραφέας έχει κάνει μεγάλα βήματα εξέλιξης σε σχέση με το προηγούμενο έργο του (Η σοφία του ηλίθιου) τόσο σε επίπεδο γραφής όσο και σε επίπεδο πλοκής, καθώς η ιστορία κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι το τέλος. Στα θετικά συνυπολογίζω και τους ξεκάθαρους χαρακτήρες καθώς επίσης και τους καθαρούς διαλόγους, όπου ο ένας ήρωας αντιπροσωπεύει την συντηρητική διάσταση ενός ζητήματος ενώ ο άλλος την προοδευτική, στοιχείο που μου είχε κάνει θετική εντύπωση και σε προηγούμενα έργα του ίδιου συγγραφέα.
Συνοψίζοντας το "Ερωτευθείτε Ανελεύθερα" αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα σύλληψη και εκτέλεση. Μας υπενθυμίζει ότι η επιστήμη καθημερινά "κατακρεουργείται" και υποδουλώνεται από ιδεολογίες, με σκοπό την επίτευξη δόλιων πολιτικών και οικονομικών σκοπών, ενώ η πολυφορεμένη στις μέρες μας τεχνοκρατική "αλήθεια των αριθμών" μπορεί να υποθάλπτει άλλες σκοπιμότητες. Ακόμη καθιστά προφανές ότι η καταπίεση και ο εξαναγκασμός μπορεί να οδηγήσουν τόσο σε ηρωικές και επαναστατικές πράξεις όσο και σε πράξεις απελπισίας και παράνοιας. Αλλά πάλι, ίσως αυτή να είναι η διττή φύση του ίδιου του έρωτα...
"Ερωτευθείτε Ανελεύθερα", Παύλος Κουτρουμπάς, εκδ. Περίπλους, 2018. σελ. 212
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου